نورپردازی نمای ساختمان آجری

نمای ساختمان در شهرهای بزرگ، تنها یک پوشش ساده نیست؛ بلکه هویت بصری ساختمان و حتی بخشی از چهره‌ی شهری محسوب می‌شود. در این میان، نورپردازی نما نقشی کلیدی در دیده‌شدن و ماندگاری زیبایی آن دارد. وقتی صحبت از نمای آجری می‌شود، اهمیت نورپردازی دوچندان است، چراکه آجر بافتی زنده و رنگی گرم دارد که در تاریکی شب به‌راحتی ناپدید می‌شود.

اجرای یک نورپردازی اصولی می‌تواند این بافت را زنده کرده و جزئیات معماری را برجسته سازد. به همین دلیل، انتخاب صحیح روش و رنگ نور نه‌تنها بر زیبایی بنا می‌افزاید، بلکه جلوه‌ای ماندگار و باشکوه ایجاد می‌کند.

چرا نمای آجری برای نورپردازی خاص است؟

نمای آجری به دلیل ماهیت و ویژگی‌های منحصر‌به فردش، یکی از جذاب ترین گزینه‌ها برای نورپردازی به شمار می‌آید. بافت طبیعی آجر با خطوط و برجستگی‌های ریز خود، فرصت فوق العاده ای برای خلق سایه‌روشن‌های چشم نواز فراهم می‌کند. از سوی دیگر، رنگ گرم و طبیعی آجر (طیف‌هایی از قهوه‌ای، قرمز و نارنجی) به‌طور ذاتی با نورهای گرم مانند زرد و طلایی هماهنگی دارد و حس صمیمیت و آرامش ایجاد می‌کند.

البته نمای آجری محدود به نورهای گرم نیست؛ در پروژه های مدرن می‌توان از نور سفید یا حتی RGB استفاده کرد تا تضادی جذاب با بافت سنتی آجر به‌وجود آید. برای مثال، یک کافه با نمای آجری قدیمی می‌تواند با نورپردازی ترکیبی سفید و سبز، فضایی مدرن و متفاوت به خود بگیرد.

تفاوت مهم دیگر نمای آجری با نماهای سنگی یا سیمانی در نحوه جذب و بازتاب نور است. آجر به دلیل سطح ناهموار و بافت متخلخل، نور را به‌طور نرم و یکنواخت بازتاب می‌دهد و از ایجاد خیرگی جلوگیری می‌کند. همین ویژگی باعث می‌شود که نورپردازی نماهای آجری در شب جلوه‌ای طبیعی‌تر و دلنشین‌تر نسبت به مصالح صاف و صیقلی مثل سنگ یا شیشه داشته باشد.

تکنیک‌های اصلی نورپردازی نما آجری

برای آنکه نمای آجری در شب به بهترین شکل دیده شود، انتخاب تکنیک نورپردازی اهمیت زیادی دارد. هر روش بسته به سبک معماری، کاربری ساختمان و بودجه، مزایا و محدودیت‌های خودش را دارد. در ادامه مهم‌ترین تکنیک‌ها را بررسی می‌کنیم:

نور مخفی (Hidden Light)

در روش نور مخفی، چراغ‌ها پشت المان‌ها یا در شیارهای نما پنهان می‌شوند و فقط بازتاب نور دیده می‌شود. نتیجه‌ی آن ایجاد سایه‌روشن‌های ظریف و عمق بیشتر در بافت آجر است. به‌عنوان مثال در نماهای آجری سنتی یا بناهای تاریخی، نور مخفی می‌تواند حس اصالت را تقویت کند.

نورپردازی با چراغ خطی  (Linear Lighting)

چراغ خطی یکی از ترندهای معماری مدرن است. در نمای آجری، استفاده از چراغ خطی زیر قاب پنجره‌ها یا به‌صورت عمودی در ستون‌ها، جلوه‌ای مینیمال و مدرن ایجاد می‌کند. این روش برای ترکیب سبک سنتی آجر با طراحی مدرن فوق‌العاده است.

نورپردازی وال‌ واشر (Wall Washer)

وال ‌واشرها نوری یکنواخت روی کل سطح نما پخش می‌کنند. برای ساختمان‌هایی که سطح آجری بزرگ و یکدست دارند، این روش بهترین انتخاب است؛ چون تمام بافت آجری به‌طور همزمان روشن می‌شود و حس شکوه بیشتری ایجاد می‌کند. چراغ وال واشر برای نورپردازی نما از مدرن ترین روش های موجود نورپردازی ساختمان می باشد. 

نور نقطه ‌ای و پروژکتور

این روش بیشتر برای برجسته‌ کردن بخش‌های خاص نما استفاده می‌شود؛ مثل ستون‌ها، قاب پنجره‌ها یا المان‌ های تزئینی. پروژکتورها به دلیل شدت نور بالا برای ساختمان‌های تجاری یا برج‌ها کاربرد بیشتری دارند.

نورپردازی نمای آجری در سبک‌های مختلف معماری

نورپردازی نمای آجری تنها یک انتخاب فنی نیست، بلکه بازتابی از سبک معماری و هویت بصری بنا است. هر سبک معماری می‌تواند رویکرد خاص خود را در تلفیق با نور داشته باشد و به همین دلیل، انتخاب درست منبع نور و تکنیک اجرا اهمیت بالایی پیدا می‌کند.

در سبک کلاسیک، استفاده از نورهای گرم و پروژکتورهای سنتی بیشتر به چشم می‌خورد. این نوع نورپردازی باعث می‌شود بافت آجری به شکل طبیعی‌تری دیده شود و حس اصالت و شکوه معماری کلاسیک تقویت گردد. نورهای متمرکز در قاب‌ها و ستون‌ها هم معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند تا جزئیات معماری بیشتر برجسته شوند.

در مقابل، سبک مدرن نگاه متفاوتی دارد. اینجا بیشتر از چراغ خطی (لاین نوری)، نور مخفی و رنگ‌های ترکیبی استفاده می‌شود تا سطح آجری نمایی یکدست و مدرن پیدا کند. بازی با تضاد رنگ‌ها (مانند ترکیب نور سفید و آبی یا نور گرم و خنثی) باعث می‌شود که نمای آجری جلوه‌ای بسیار خاص و به‌روز داشته باشد.

و در نهایت، سبک مینیمال بیشتر به کارایی و سادگی توجه دارد. در این سبک، منابع نوری محدود اما بسیار دقیق انتخاب می‌شوند تا بدون شلوغی بصری، نمای آجری به‌خوبی دیده شود. معمولاً در این سبک از چراغ‌های خطی باریک یا نور نقطه‌ای با زاویه دقیق استفاده می‌شود که علاوه بر صرفه‌جویی در انرژی، ظاهر ساده و مینیمال نما را حفظ می‌کند.

نمونه پروژه ها و ایده ها

برای درک بهتر تفاوت‌ها، بررسی پروژه‌های اجرا شده می‌تواند الهام‌بخش باشد. به عنوان مثال، در برخی از پروژه‌های توسعه افراز هوراد نورپردازی نمای آجری با استفاده از ترکیب نورهای گرم در ستون‌ها و نور مخفی خطی در لبه‌های نما، فضایی کلاسیک و مدرن را همزمان ایجاد کرده است.

انتخاب رنگ نور مناسب برای نمای آجری

انتخاب رنگ نور به‌اندازه‌ی انتخاب تکنیک نورپردازی اهمیت دارد. رنگ مناسب می‌تواند احساسات متفاوتی ایجاد کرده و هویت بنا را پررنگ‌تر کند.

• نور گرم (زرد و طلایی): بهترین گزینه برای هماهنگی با بافت آجری، مخصوصاً آجر نسوز. این رنگ حس صمیمیت و لوکس بودن را القا می‌کند.
• نور سفید: بیشتر در پروژه‌های مدرن استفاده می‌شود. تضاد میان سفید و آجر، جلوه‌ای معاصر و متفاوت ایجاد می‌کند.
• نور ترکیبی (RGB): برای فضاهای تجاری، کافه‌ها یا ساختمان‌هایی که به دنبال جلب توجه و جلوه تبلیغاتی هستند.

نمای آجری ساختمان را بر چه اصولی نورپردازی می‌کنند؟

بدون شک اصول نورپردازی یک ساختمان با نمای آجری با یک ساختمان با نمای سنگی یا ترکیبی کاملا متفاوت خواهد بود. در ادامه به اصولی در نورپردازی نمای ساختمان آجری اجرا می‌شود، اشاره می‌ کنیم.

• استفاده از نور در قاب پنجره‌ ها برای تاکید بیشتر بر روی آنها
• استفاده از نور در ضلع‌ های افقی و عمودی سازه
• استفاده از نور در بخش‌ هایی که نمایانگر کل نمای ساختمان هستند.
• استفاده از نور در ستون و روشن کردن ستون از پایین یا بالا، تاکید بر ریتم ستون ها، روشن نمودن پس زمینه ستون، روشن کردن طرفین ستون
• نورپردازی در بخش‌ های محل عبور عابر پیاده و سواره به خصوص در طبقه همکف
• نورپردازی در خط بام برای تاکید بیشتر بر روی اندازه ساختمان
• ممنوعیت نورپردازی مصالح با قدرت انعکاس زیاد برای جلوگیری از خیرگی به خصوص در معابر پر تردد
• ممنوعیت نصب منبع نوری با شعاع‌ های تابش زیاد مانند قرارگیری پروژکتورها در زیر پنجره‌ ها برای جلوگیری از آلودگی نوری و آزار ساکنین در ساختمان
• استفاده از منابع نور با شعاع تابش کم و نصب منبع در دیواره‌ های پنجره با شعاع تابش کمتر از عمق دیواره